یونی سواپ Uniswap، به عنوان یکی از محبوب ترین پلتفرم های غیرمتمرکز در حوزه دیفای آپدیت جدیدی را در برنامه های خود تا انتهای سال ۲۰۲۴ قرار داده است. نسخه چهارم (Uniswap V4) این پلتفرم، با ویژگی‌های جدید و آپدیت هایی در عملکرد و کارایی، می‌تواند تحولی بزرگ در نحوه معامله و مدیریت دارایی‌های دیجیتال را رقم بزند.
اما از نظر قیمتی شاید تاثیر چندانی روی قیمت این توکن و پامپ شدن آن نداشته باشد، به این علت که معمولا این تحولات، آپدیت هایی محسوب می‌شوند که به صورت مستقیم باعث ورود پول و سرمایه به پروژه نمی‌شوند.
این آپدیت توسط پایگاه بایننس آکادمی Binance academy، یکی از مهمترین تحولات در حوزه دیفای محسوب شده است.
ما در این مقاله جامع، به بررسی تمامی جزئیات Uniswap V4 می‌پردازیم و تأثیرات این نسخه بر دنیای دیفای و کاربران آن را به دقت تحلیل می‌کنیم.
مقدمه‌ای بر یونی سواپ Uniswap و تاریخچه آن
Uniswap به‌عنوان یکی از موفق‌ترین پروتکل‌های دیفای، نقش مهمی در تحولات اقتصادی در حوزه دیفای داشته و دارد. از زمان عرضه اولین نسخه این پلتفرم در سال 2018، یونی سواپ با تکیه بر قراردادهای هوشمند و الگوریتم‌های بازارساز خودکار (AMM)، به کاربران خود این امکان را میدهد که بدون نیاز به واسطه‌های متمرکز، یا همان شخص ثالث, به‌راحتی رمزارزهای خود را معامله کنند. هر نسخه از این پلتفرم با بهبودهای مختلفی عرضه شده است که باعث رشد چشمگیر استفاده از آن در شبکه اتریوم و سایر بلاکچین‌ها شده است.
مروری بر نسخه‌های قبلی یونی سواپ Uniswap
نسخه‌های قبلی Uniswap، هر یک نوآوری‌های خاص خود را داشتند. Uniswap V1 در ابتدا تنها امکان معامله بین ETH و توکن‌های ERC-20 را فراهم می‌کرد. اما در ادامه در نسخه Uniswap V2، امکان معامله میان هر دو توکن ERC-20 فراهم شد و به همین دلیل نقدینگی بازار در این پلتفرم افزایش یافت. اما تحول بزرگ در Uniswap V3 با معرفی نقدینگی متمرکز رخ داد که به تأمین‌کنندگان نقدینگی (LPs) امکان می‌داد نقدینگی خود را در محدوده‌های قیمتی خاص متمرکز کنند و درآمد بیشتری کسب کنند.
ویژگی‌های جدید یونی سواپ Uniswap V4
Hooks و امکانات سفارشی‌سازی پیشرفته:
یکی از مهمترین تغییرات در نسخه جدید یعنی Uniswap V4، معرفی Hooks است. Hooks به توسعه‌دهندگان این امکان را میدهد تا در زمان های مختلف تا وقتی استخرهای نقدینگی وجود دارند, کدهای دلخواه را اجرا کنند و ویژگی‌های خاصی به آنها اضافه کنند. به عنوان مثال، این قابلیت می‌تواند کارمزدهای پویا را به استخرها اضافه کند یا از سفارش‌های محدود (Limit Orders) پشتیبانی کند. این ویژگی باعث می‌شود تا توسعه‌دهندگان بتوانند استخرهایی را بر اساس نیازهای خاص خود و یا ویژگی های خاص طراحی کنند و تجربه معاملاتی منحصربه‌فردی برای کاربران ایجاد کنند.
معماری Singleton و کاهش هزینه‌ها:
یکی دیگر از تغییرات کلیدی در Uniswap V4، استفاده از معماری Singleton است. در نسخه‌های قبلی، هر استخر نقدینگی نیاز به یک قرارداد جداگانه داشت که باعث افزایش هزینه‌های گس (Gas) می‌شد. اما در Uniswap V4، تمامی استخرها در یک قرارداد یکپارچه نگهداری می‌شوند که هزینه‌های ساخت و مدیریت استخرها را تا 99 درصد کاهش میدهد. این تغییر نه تنها به کاهش هزینه‌ها برای کاربران کمک می‌کند، بلکه فرآیند اجرای تراکنشها را هم سریع‌تر و کارآمدتر می‌کند.
حسابداری آنی (Flash Accounting):
این قابلیت باعث می‌شود که انتقال توکن‌ها تنها در انتهای هر عملیات انجام شود. در نسخه‌های قبلی Uniswap، هر تراکنش به همراه انتقال توکن‌های مربوط به آن انجام می‌شد که هزینه‌های گس را افزایش می‌داد. اما با حسابداری آنی در Uniswap V4، تمامی عملیات درون‌استخر انجام می‌شود و انتقال نهایی توکن‌ها در پایان تراکنشها انجام می‌شود، که این امر باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی می‌شود.
به طور مثال فرض کنید شما میدانید که باید امروز چندین مرتبه از یک فروشگاه جنسی را سفارش دهید و هر مرتبه مبلغ را برای آنها انتقال دهید که هرکدام از این انتقال ها برای شما هزینه تراکنش دارد. پس برای کاهش این هزینه تراکنش شما بعد از سفارشات در پایان روز طی یک تراکنش کل مبلغ سفارش را در یک تراکنش برای فروشگاه انتقال میدهید.
بازگشت جفت‌های معاملاتی ETH بومی:
یکی از تغییرات بسیار تاثیرگذار در افزایش حجم معاملات در Uniswap V4، بازگشت جفت‌های معاملاتی ETH است. در نسخه‌های قبلی، کاربران مجبور بودند برای معامله با ETH، ابتدا آن را به WETH Wrapped ETH یا همان رپد اتریوم تبدیل کنند که این فرآیند همراه با هزینه‌های گس اضافی بود. اما در Uniswap V4، امکان معامله مستقیم با ETH فراهم شده است که هم هزینه‌های گس را کاهش میدهد و هم تجربه کاربری بهتری را فراهم می‌کند.
تاثیرات آپدیت یونی سواپ Uniswap V4 بر سرمایه‌گذاران و توسعه‌دهندگان
برای سرمایه‌گذاران، Uniswap V4 فرصت‌های جدیدی را برای گرفتن سود فراهم می‌کند. کاهش هزینه‌های گس و افزایش کارایی تراکنشها، باعث می‌شود سرمایه‌گذاران بیشتری به استفاده از این پروتکل جذب شوند. علاوه بر این، با امکان سفارشی‌سازی استخرها و اضافه کردن ویژگی های دلخواه و خاص توسعه‌دهندگان میتوانند استخرهایی با استراتژی‌های منحصربفرد طراحی کنند که پاسخگوی نیازهای کاربران مختلف باشد.
یکی از مزیت‌های بزرگ Uniswap V4, برای تأمین‌کنندگان نقدینگی (LPs) است،که آن هم امکان کنترل بیشتر بر نحوه قرار دادن نقدینگی و کسب درآمد بیشتر از کارمزدهای پویا است. علاوه بر این، با کاهش هزینه‌های تراکنشها، کاربران میتوانند با سرمایه‌های کمتری وارد بازار شوند و تراکنش‌های کوچک‌تری انجام دهند.
تفاوت‌های Uniswap V3 و V4
| ویژگی | Uniswap v4 | Uniswap v3 |
| معماری | معماری Singelton با قرارداد واحد | استخرهای مجزا با قراردادهای جداگانه |
| نقدینگی | نقدینگی با امکانات سفارشی سازی بیشتر با Hooks | نقدینگی متمرکز در محدوده‌های قیمتی خاص |
| کارمزدها | کارمزدهای پویا و قابل تنظیم با Hooks | کارمزد ثابت برای تمام استخرها |
| جفت‌های معاملاتی | امکان معامله مستقیم با ETH | نیاز به WETH برای معامله ETH |
| کاهش هزینه‌ها | کاهش 99 درصدی هزینه‌های استخرها با معماری Singelton | کاهش نسبی هزینه‌های گس با نقدینگی متمرکز |
مزایا و چالش‌های آپدیت یونی سواپ Uniswap V4
مزایا
- کاهش هزینه‌ها: یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های Uniswap V4، کاهش فوق العاده هزینه‌های گس است که به‌واسطه ایده Singleton و حسابداری آنی محقق شده است.
- سفارشی‌سازی پیشرفته: قابلیت Hooks به توسعه‌دهندگان این امکان را میدهد که استخرهایی با ویژگی‌های منحصربه‌فرد و استراتژی‌های معاملاتی خاص ایجاد کنند. که توسعه دهندگان میتوانند در صفحه Github به صورت دقیق هسته تغییرات و امکانات فنی را مطالعه کنند.
- افزایش کارایی تراکنشها: با استفاده از حسابداری آنی و معماری جدید، عملیات تراکنشها سریع‌تر و با هزینه کمتر انجام می‌شود. که در واقع مقیاس پذیری این پلتفرم را به حد زیادی افزایش میدهد.
- بازگشت جفت‌های معاملاتی ETH: امکان معامله مستقیم با ETH، علاوه بر کاهش هزینه‌های گس، تجربه معاملاتی ساده‌تری را برای کاربران فراهم می‌کند.
- دسترسی به نقدینگی بیشتر: با معرفی قابلیت Hooks، می‌توان استراتژی‌های جدیدی برای جمع‌آوری و استفاده از نقدینگی به کار گرفت که باعث می‌شود نقدینگی بیشتری در پروتکل موجود باشد.
- بهینه‌سازی مدیریت ریسک: توسعه‌دهندگان با استفاده از Hooks قادرند الگوریتم‌های مدیریتی پیچیده‌تری برای استخرهای نقدینگی پیاده‌سازی کنند.
چالش‌ها
- پیچیدگی بیشتر برای توسعه‌دهندگان تازه‌کار: با افزایش قابلیت‌های سفارشی‌سازی، توسعه‌دهندگان تازه‌کار ممکن است نیاز به یادگیری بیشتری برای بهره‌برداری کامل از امکانات Uniswap V4 داشته باشند.
- ریسک‌های امنیتی بیشتر: با افزایش امکانات سفارشی‌سازی و اجرای کدهای خاص در استخرها، ممکن است ریسک‌های امنیتی جدیدی ایجاد شود که نیاز به توجه ویژه دارد.
نتیجه‌گیری
آپدیت Uniswap V4 با ویژگی‌های جدید و بهبودهای اساسی، نوید دهنده آینده‌ای روشن برای دنیای دیفای است. این نسخه با کاهش هزینه‌ها، افزایش کارایی، و فراهم کردن امکانات سفارشی‌سازی پیشرفته، می‌تواند توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران بیشتری را به خود جذب کند. با عرضه رسمی این نسخه تا انتهای سال 2024، انتظار می‌رود که Uniswap به یکی از پلتفرم‌های اصلی دیفای در حوزه رمزارزها تبدیل شود.
سوالات متداول
Uniswap V4 چه زمانی عرضه می‌شود؟
عرضه Uniswap V4 برای اواخر سال 2024 برنامه‌ریزی شده است.
تفاوت اصلی بین Uniswap V3 و V4 چیست؟
تفاوت اصلی یونی‌سواپ v4 با v3 در هوک‌ها است که امکان سفارشی‌سازی استخرها را میدهد، در حالی که v3 بر تمرکز نقدینگی در محدوده‌های قیمتی تأکید داشت.
آیا Uniswap V4 تنها در شبکه اتریوم فعالیت می‌کند؟
Uniswap V4 مانند نسخه‌های قبلی، از شبکه اتریوم به عنوان بلاکچین اصلی خود استفاده می‌کند. با این حال، Uniswap V3 و نسخه‌های قبلی روی زنجیره‌های لایه ۲ مانند Optimism و Arbitrum نیز پیاده‌سازی شدند. انتظار می‌رود Uniswap V4 نیز در این زنجیره‌های جانبی و سایر بلاکچین‌های پشتیبانی شده مانند Polygon قابل استفاده باشد. هدف اصلی این نسخه نیز کاهش هزینه‌های گس و افزایش کارایی است که به ویژه در زنجیره‌های لایه ۲ بیشتر به چشم خواهد آمد.
آیا کاربران عادی هم میتوانند از Hooks در Uniswap V4 استفاده کنند؟
Hooks به‌طور خاص برای توسعه‌دهندگان طراحی شده‌اند تا بتوانند استخرهای نقدینگی با ویژگی‌های منحصربه‌فرد ایجاد کنند. اگرچه کاربران عادی مستقیماً از Hooks استفاده نمی‌کنند، اما میتوانند از استخرهایی که توسعه‌دهندگان با استفاده از این قابلیت ایجاد کرده‌اند، بهره ببرند. این قابلیت باعث ایجاد انواع استخرهای جدید با کارمزدهای پویا، استراتژی‌های معاملاتی پیشرفته، و ریسک‌های متفاوت می‌شود که کاربران عادی میتوانند از آنها بهره‌مند شوند.
آیا استفاده از Uniswap V4 امنیت بیشتری دارد؟
Uniswap V4 با بهره‌گیری از معماری جدید و قابلیت‌های حسابداری آنی، برخی از مشکلات امنیتی نسخه‌های قبلی را کاهش داده است. با این حال، مانند هر پروتکل غیرمتمرکز دیگری، ریسک‌های امنیتی همچنان وجود دارد، به ویژه اگر توسعه‌دهندگان از Hooks برای پیاده‌سازی استراتژی‌های سفارشی پیچیده استفاده کنند. این امر نیازمند بررسی‌های دقیق‌تر و آزمایش‌های امنیتی است تا از ایمنی کاربران و دارایی‌های آنها اطمینان حاصل شود.
آیا تأمین‌کنندگان نقدینگی در Uniswap V4 درآمد بیشتری خواهند داشت؟
تأمین‌کنندگان نقدینگی (LPs) در Uniswap V4 میتوانند از قابلیت‌های جدید مانند Hooks و کارمزدهای پویا استفاده کنند. این ویژگی‌ها به توسعه‌دهندگان این امکان را میدهد که استخرهایی با ساختارهای کارمزدی مختلف ایجاد کنند که به LPs این امکان را میدهد در شرایط خاص، سود بیشتری کسب کنند. همچنین، کاهش هزینه‌های گس و بهبود کارایی تراکنشها می‌تواند به افزایش بازده کلی برای LPs کمک کند.